Panarabizm (uruba) – czym jest i jaką role odgrywa we współczesnym świecie?

Jest to ruch dążący do politycznej jedności wszystkich Arabów, głoszący ideę wielkiego państwa arabskiego. Panarabizm sięga okresu tzw. odrodzenia arabskiego, które zaistniało w odpowiedzi na penetrację Bliskiego Wschodu przez Europejczyków (inwazja Napoleona I w 1798 roku) oraz ucisku państwa osmańskiego.

Czym jest panarabizm czyli tzw. uruba?

Jego głównym ośrodkiem została Syria, w której warstwa intelektualna (głównie arabscy chrześcijanie) stanowiła zaplecze ideologiczne ruchu panarabizmu.

Ważną rolę odegrało istniejące w latach 1857-1872 Syryjskie Towarzystwo Naukowe. W miarę wzrostu prześladowań Arabowie zaczęli tworzyć tajne organizacje. Już na przełomie 1875 i 1876 roku powstała działająca na wzór wolnomularstwa organizacja syryjskich intelektualistów, a w następnych latach między innymi: Stowarzyszenie Młodzieży Arabskiej – Al-Fatat (1911 rok), Przymierze – Al-Ahd (1914 rok). Nacjonaliści arabscy przez pewien czas współdziałali nawet z młodoturkami (w 1908 roku powstało Braterstwo Arabsko-Osmańskie), ale po zwrocie młodoturków ku skrajnemu nacjonalizmowi podjęli z nimi walkę.

Po wybuchu I wojny światowej ententa próbowała przeciągnąć Arabów na swoją stronę, podpisując w 1916 roku z szarifem Mekki Al-Husajnem ibn Alim porozumienie, na mocy którego miało powstać państwo arabskie. Al-Husajn ogłosił się nawet królem wszystkich Arabów, jednakże ententa nigdy nie dotrzymała obietnic utworzenia państwa arabskiego. W okresie międzywojennym Wielka Brytania i Francja skutecznie blokowały dążenia panarabizmu. Dużą rolę w konsolidacji świata arabskiego odegrał wówczas Fajsal, syn Al-Husajna. Dopiero po II wojnie światowej ruch panarabizmu przybrał na sile.

W 1945 roku powstała Liga Państw Arabskich, a w latach 1950-60 prezydent G.A. Naser próbował jednoczyć świat arabski pod egidą Egiptu (unia z Syrią 1958-1961). Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej w tym temacie, to sprawdź artykuł o tym jakiej broni używali wojownicy w Egipcie.

Istotnym czynnikiem integrującym było powstanie wspólnego wroga Arabów – Izraela. Pomimo licznych prób świat arabski okazał się zbyt podzielony pod względem spuścizny historycznej, kulturowej, również religijnej, stosunków ustrojowych i społecznych, aby mogło dojść do rzeczywistego zjednoczenia.